مدیریت بحران
1- یکی از موضوعات مهم در زمینه مدیریت بحران‌های شهری، انجام اقدامات پیشگیرانه در مورد سیل و زلزله است. این موضوع در کنار آسیب‌پذیری بناها و معابر گرچه سال‌ها در کانون توجه مدیران شهری بوده و دستاوردهایی هم به همراه داشته اما هربار با وقوع یک زلزله کم‌ریشتر یا جاری شدن سیلاب، زنگ هشدار توسط کارشناسان و مسئولان به صدا در آمده است.
این ابراز نگرانی‌ها هنگام وقوع حادثه نشان می‌دهد، به‌رغم تلاش‌های بی‌شماری که انجام شده هنوز تدابیر پیشگیرانه برای مقابله با حوادث بعدی آن‌چنان که انتظار می‌رود مؤثر نبوده است. سناریوهای پس از زلزله و سیلاب، راهبرد مدیریتی دقیق و منسجمی را می‌طلبد که باید این راهبردها بتوانند بخش مهمی از کنترل و اداره موضوع و چاره‌اندیشی برای غلبه بر حل مشکل را پاسخگو باشند. نکته نگران‌کننده وجود گسلهایی است که ، سطح اثر آنها در حوادث طبیعی می‌تواند بسیار زیاد باشد.
2- در همین راستا نکات چالش برانگیزی در خصوص مدیریت بحران زلزله وجود دارد، از جمله اینکه تجربیات مشابه نشان داده که شبکه‌های توزیع و انتقال برق، آب و گاز در موقع بروز بحران به شدت آسیب‌پذیر می‌شوند.
خطر انفجار تأسیسات گازی بر اثر وقوع زلزله یکی دیگر از ناامنی‌هایی است که منجر به ایجاد بحران مضاعف در یک وضعیت زلزله‌زده می‌شود. به‌عبارتی انفجار تأسیسات گازی می‌تواند میزان تخریب و تلفات را گسترده‌تر کند. همچنین آسیب‌دیدگی کابل‌های برق نیز خطر آتش‌سوزی گسترده و افزایش تلفات را در پی خواهد داشت. چنانچه زلزله‌ای به‌وقوع بپیوندد، شبکه‌ها و لوله‌های گازرسانی و کابل‌های برق که به‌صورت غیرفنی و غیرحرفه‌ای ساخت شده‌اند، تهدیدزا خواهند بود و مشکلات جدی برای شهروندان و مدیریت بحران ایجاد خواهند کرد.
برای مقابله با این خطرات، بحث مقاوم‌سازی شریان‌های حیاتی و تأسیسات زیربنایی مطرح شده است که کاربرد آنها می‌تواند مشکلات ناشی از ضربه و برخورد امواج زلزله به این تأسیسات را کاهش داده یا مصونیت لازم را برای حفاظت از تأسیسات ایجاد کند.
3- مشکل دیگر ، مسئله بافت‌های فرسوده است. باتوجه به سطح وسیع بافت‌های فرسوده در کنار میزان قابل توجه بافت ناپایدار در منطقه ، اگر حادثه‌ای رخ دهد، شاهد مشکلات جدی و بحران‌های عظیم خواهیم بود. متأسفانه میزان بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده به‌رغم بسته‌های تشویقی ، بسیار ناچیز بوده است و این مسئله می‌تواند برای شهروندان خطرآفرین باشد.
4- از دیگر چالش‌های موجود برای مقابله با بحرانی مثل زلزله ، پدافند غیرعامل است که شامل اقدامات غیرمسلحانه‌ای است و موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری و تسهیل مدیریت بحران در برابر حوادث و تهدیدات می‌شود. به نظر می‌رسد در طرح‌ها، کمتر به این موضوع توجه شده است. به‌عنوان مثال در بخش‌های راهسازی، و دسترسی افراد در معرض بحران و طراحی‌های شهری ضعف‌هایی وجود دارد که با کاربردی کردن پدافند غیرعامل می‌توان بر آنها فائق آمد. در این زمینه می‌توان همه طرح‌های عمرانی را ملزم کرد که نسبت به تهیه پیوست‌های پدافند غیرعامل اقدام کنند. متأسفانه ضعف مدیریتی و نظارتی مهم‌ترین مشکل مقابله با بحران است که این امر ناشی از نبود سامانه هشدار عمومی و آماده‌باش در هنگام بروز خطر است.
5- در کنار این چالش‌ها با مقوله نداشتن تدارک لازم برای اسکان حادثه‌دیدگان روبه‌رو هستیم. به‌عبارت دیگر برای تعبیه مکان‌های امن عمومی در فضاهای باز همچون پارک‌ها، تدابیر مشخصی در نظر گرفته نشده و تهیه نقشه تخلیه امن اضطراری انجام نشده است. ضمن آنکه نحوه اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص نزدیک بودن وقوع خطر یا آگاهی دادن به مصیبت‌زدگان برای رفتن به نقاط امن از موارد حایز اهمیتی است که برنامه‌ای برای آن اعلام نشده. به دلایل برشمرده لازم است که مسئولان مرتبط با مدیریت بحران برای آمادگی در برابر رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی چون زلزله و سیلاب، زیرساخت‌های لازم را فراهم آورند تا توان مقابله با بحران و مدیریت آن افزایش یابد.
